Over de dood

Niet dat er het afgelopen jaar niets gebeurde. Moeder heeft al haar medicijnen, heeft nog steeds contact met haar dokter. Ze is 'voor het laatst' langs geweest op Hettie's verjaardag en wij of zijn enkele keren langs geweest, broer en zus idem dito.
De dokter heeft haar geadviseerd het innemen van medicijnen tegen hoge bloeddruk te verminderen. Ze doet dat, en klaagt dientengevolge over moeheid.
Wij vragen ons af wat slimmer is: in één keer stoppen als het zo ver is, of dit. Maar medische kennis ontbreekt.
Er komt een soort datum in zicht: oktober dit jaar. Moeder lijkt ernaar toe te leven. Af en toe bekruipt haar twijfel.
Enkele weken geleden stuurde ik haar een knipsel uit de Volkskrant, een column van Annegreet van Bergen, met een uitroepteken van Hettie bij een passage over alleen sterven: 'Ik zou me geen raad weten wanneer mijn moeder zichzelf zo in eenzaamheid had moeten doden'. Daarop kwam reactie, naast telefoontjes een brief van vier kantjes.
Hier het eerste kantje:

Behoorlijk onleesbaar zo, dus hier de transcriptie:


Uit Marianne Frederikson’s “Simon”

De boom had vrede met zichzelf, het soort vrede dat alle levende wezens hebben wanneer ze het raadselachtige nemen zoals het is.
Over de dood
Niet alleen het lichaam dat vernietigd wordt. Het gaat erom psychisch een einde te bereiken. Alles wat ik heb beleefd, al mijn kennis, al mijn geluk en ongeluk, mijn herinneringen en doelstellingenb moeten beëindigen. Al waarmee je je hebt geïdentificeerd, je gezin, kinderen, huis, ideeën, idealen, vrienden, alles moet je achter je laten.