't Wordt waarschijnlijk anders

Donderdag 22 september bericht: arts vindt het zijn beroepseer te na als moeder haar plan met pillen doorzet en biedt euthanasie aan. Doorslag gaf het vertoog dat ze voor de SCEN-arts opschreef.
Hij stelde ergens in november voor, maar moeder wil vasthouden aan het idee om in oktober uit het leven te stappen en zo wordt het dan hoogstwaarschijnlijk 14 oktober.
Die SCEN-arts is al langs geweest. Was een 'goed' gesprek, volgens moeder.
Zondag 25 september met H. op bezoek geweest. Dat was gezellig en ze vertelt een heleboel. ik hoop dat ik genoeg onthoud voor het levensverhaal dat ik nog steeds niet af heb. Wil er vandaag aan werken, maar ja, buiten is het wel erg lekker weer. Zondag ook en moeder kan erg genieten van het uitzicht op de bomen.
Het maakt 't des te onwerkelijker dat ze er over enkele weken niet meer zou zijn. Dat zeg ik ook. 'Hoe denk je dat het voor mij is',  is haar antwoord. Vrolijke hints richting uitstel wimpelt ze echter even goedgemutst af. Ze blijft bij haar voornemen, met ijzeren volharding.
Ze zocht wel raad inzake het voorstel van haar arts. 'Doen', hebben wij gezegd. Met pillen, en dan nog in je dooiepiereneentje, kan er allicht iets misgaan. Het drankje van de dokter is echt beter. En we willen er bij zijn - dat vind ze nu ineens ook wel makkelijker en prettiger. (Hoe ik het zal ervaren, geen idee, maar heftig zal het wel zijn...) Heb zo'n vermoeden dat m'n zus er ook wel bij zal willen zijn, van m'n broer ben ik minder zeker.
Onbevattelijk blijft het, net als dat ik haar leven aan de ene kant nog als bijna vanzelfsprekend ervaar, en aan de andere kant al bezig ben met lijstjes wat-te-doen-na-overlijden, met taken van een testament-executeur (zelf doen of uitbesteden?) en de tekst van een overlijdensadvertentie. En dat ik nu al weet een reisje niet te zullen kunnen maken, maar zonder dat ik dat met 100 % zekerheid aan betrokkenen kan meedelen.
'Neem maar mee', zegt moeder als ik iets leuks in de kast ontdek. De foto-albums: wie die neemt overleg ik wel met broer en zus. De Bartje-Kokliko-boeken neem ik mee. Ook dat is vreemd: nu al bezig zijn met wat moeder nalaat. Ik doe het maar niet teveel.
Dat uitstel naar november of eind oktober afwijzen, daarvoor had moeder nog een typisch argument: haar pillen tegen hoge bloeddruk raken bijna op en het zou toch te omslachtig zijn om daarvan voor enkele weken nog een portie te bestellen. Heel typisch. Want zo moeilijk is dat nu echt niet.
Toch ben ik nog steeds benieuwd naar moeders stemming als het moment echt nadert.

Dagje moeder

Op 14 september een hele dag met moeder doorgebracht. Die begin met nog eens doornemen van de Zwarte Doos. De Zwarte Doos is een, ja, een zwarte doos als je 'm van boven ziet, van karton, en daarin zit alles wat van belang kan zijn na haar overlijden.

Als moeder haar voornemen uitvoert, is ze over een maand dood.

Ik kan het me nog niet helemaal voorstellen. 'U bent nog zo goed', zoals huisarts en Einder-consulent beiden zeiden. Ja, ze ziet er goed uit voor 89 jaar, maar ze voelt zich eigenlijk voortdurend uitgeput en heeft doorlopend last van tintelende vingers en ander ongemak. Maar vooral heeft ze het idee dat haar leven voltooid is. Ze kan nog van allerlei zaken genieten, maar 'ik doe er niets meer mee'. Langzaam maar zeker is ze afscheid aan het nemen.

Enfin, uit die zwarte doos blijkt dat ze zich grondig heeft voorbereid op ook de praktische zaken. Uitvaartondernemer, uitvaartverzekering ('het is niet veel hoor'), adressen, muziek (!), zelfs een website van een opruimdienst ('bezemschoon opleveren'; ik merk bij controle thuis dat het een verouderd adres is maar bij googlen op bezemschoon opleveren komt een risje bedrijven langs), rekeningnummers, testament, enzovoort. Plus nog eens allerlei verklaringen die met haar zelfgekozen einde te maken hebben.

We hebben alles doorgenomen, een excursie gemaakt langs Philips-fabrieken en Antilopelaan (het huis stond leeg), mijn interview vervolgd e.d. Ze was blij dat ik een hele dag bleef.

Op de weg terug bedacht ik een eerste tekst voor de overlijdensadvertentie. Maar omdat ik reed, kon ik hem niet opschrijven en nu ben ik hem weer vergeten. Geeft niet. Blijft staan dat het handig kan zijn er alvast een te bedenken, om met lief, broer en zus te bespreken, en dat is tegelijk een raar idee omdat ze nog leeft.
Zoals het ook raar is dat ik mijn koor nog niet kan melden dat ik niet meega naar Berlijn.

Zeker is het immers allemaal nog niet. Maar het wordt wel steeds zekerder.

Die terugweg stond toch al in het teken van de dood, omdat ik ook nog afscheid nam van kinderboekvakgenoot Peter van den H. Die heeft een hartinfarct gehad tijdens een wandeltocht in de bergen. Nu lag hij opgebaard in Vught. Dat kwam handig uit en juist die handigheid is zo futiel in het aanzicht van het einde.