Moeder overleed vrijdag 14 oktober, ongeveer 5 à 10 over 6 's avonds.
Later meer.
zondag 16 oktober 2011
woensdag 12 oktober 2011
Neem me maar mee
Onlangs trof me in een column van Marcel Möring een daarin vervat Jiddisch verhaal.
Ongeveer zo:
De Dood kwam langs bij een koopman. 'Je tijd is gekomen, koopman.'
'Maar ik ben nog niet zo ver! Mijn dochters zijn nog niet getrouwd, mijn zoon is een jonge lastpost, ik heb nog zoveel te doen, Dood!'
De Dood streek voor één keer over zijn eh, hart. 'O.k., ik geef je uitstel en ik laat je weten wanneer ik weer kom.'
Vele jaren later stond de Dood opnieuw voor zijn deur. 'Je tijd is gekomen, koopman.'
'Maar je zou me laten weten wanneer je komt! Ik heb niets gemerkt...'
'O nee?' sprak de Dood. 'Je haren vallen uit, je handen zijn gerimpeld en hebben witte vlekken. Je hebt geen trek meer in eten en de wijn laat je staan. Je hebt jicht en loopt met een stok. Hoezo heb ik geen tekenen gegeven?'
'Je hebt gelijk, Dood. Neem me maar mee.'
Ongeveer zo:
De Dood kwam langs bij een koopman. 'Je tijd is gekomen, koopman.'
'Maar ik ben nog niet zo ver! Mijn dochters zijn nog niet getrouwd, mijn zoon is een jonge lastpost, ik heb nog zoveel te doen, Dood!'
De Dood streek voor één keer over zijn eh, hart. 'O.k., ik geef je uitstel en ik laat je weten wanneer ik weer kom.'
Vele jaren later stond de Dood opnieuw voor zijn deur. 'Je tijd is gekomen, koopman.'
'Maar je zou me laten weten wanneer je komt! Ik heb niets gemerkt...'
'O nee?' sprak de Dood. 'Je haren vallen uit, je handen zijn gerimpeld en hebben witte vlekken. Je hebt geen trek meer in eten en de wijn laat je staan. Je hebt jicht en loopt met een stok. Hoezo heb ik geen tekenen gegeven?'
'Je hebt gelijk, Dood. Neem me maar mee.'
Laatste avond samen
Op dinsdag 11 oktober afgesproken in 'de Chinees': Broer, zus, geliefde, zoon en ik. 'De Chinees' bestond niet meer, maar we wisten snel uit te wijken naar een andere. Daar hadden we de kans nog even onderling te praten voor we naar moeder zouden gaan. Ik kan niet zeggen dat we alles tot in de puntjes hebben doorgesproken, daar was de stemming niet naar. Die stemming was goed, maar we waren er wel van doordrongen dat dit de laatste avond zou worden dat we nog van een levende moeder, en grootmoeder, afscheid zouden nemen.
Ik heb verteld dat ik al een eerste, verkennend contact met een uitvaartondernemer heb gehad.
De avond was heel gezellig, er was geen begrafenisstemming. We hebben herinneringen zitten ophalen, zo nu en dan ook kunnen praten over wat komen gaat. Zoonlief heeft goed afscheid kunnen nemen. Er ligt een brief voor hem klaar en in de auto terug zei hij dat hij ook een brief zou schrijven.
Als er zwaarte was, was die in ons hart.
Zeker na afloop. Het was overwegend stil in de auto.
De dood blijft onbevattelijk.
Ik heb verteld dat ik al een eerste, verkennend contact met een uitvaartondernemer heb gehad.
De avond was heel gezellig, er was geen begrafenisstemming. We hebben herinneringen zitten ophalen, zo nu en dan ook kunnen praten over wat komen gaat. Zoonlief heeft goed afscheid kunnen nemen. Er ligt een brief voor hem klaar en in de auto terug zei hij dat hij ook een brief zou schrijven.
Als er zwaarte was, was die in ons hart.
Zeker na afloop. Het was overwegend stil in de auto.
De dood blijft onbevattelijk.
vrijdag 7 oktober 2011
Het komt dichterbij
Ja, ook broer schreef al: ' Eén ding is toch wel heel duidelijk nml dat ze het vrijdag 14 okt wil laten plaatsvinden'. Dat begreep ik ook toen ik haar afgelopen woensdag zag. We hadden een laatste aflevering interview.
Dat interview is niet helemaal geworden wat ik voor ogen had. Het is een mooi portret, maar geen diepte-interview. Daartoe ontbrak haar de energie en mij de vaardigheid, bovendien wou ik haar in haar waarde laten, had geen zin in omspitten. Ik plaats het t.z.t. als pagina bij dit blog.
Verder wel een goed gesprek gehad. Het blijft heel bizar om in de schaduw van de dood over praktische zaken te praten, of over allerlei dingen alsof het leven gewoon doorgaat. Wat het ook doet, alleen niet voor haar. (En uiteraard eigenlijk niet voor wie dan ook, want we gaan allemaal dood.)
Heb ook de brief gelezen die ze op verzoek van haar arts had geschreven voor de SCEN-arts. Bij die brief had ze haar scenario bijgesloten. Het is die combi die de arts tot zijn besluit bracht.
Ik hoop haar overtuigd te hebben dat ze kan sterven op de manier die haar voor ogen staat. Ze hóeft niet op bed te gaan liggen. Nee, zoals zij dat bedacht: in die leunstoel, zicht op raam, goede muziek op. Ze hóeft zich niet bezig te houden met afleg- en uitvaartbesognes. Trouwens, het eerste wat de broeders doen is haar weer van dat bed halen. 'Ja, en dan op de brancard linea recta het huis uit', sprak moeder typerend.
Zo gaan we het natuurlijk niet doen.
Dezer dagen neemt het overleg met broer en zus toe. Hoe zal het gaan, wat zullen we nog doen, komen we dinsdag nog met zijn allen bijeen (ja), wie regelt de praktische zaken, wie wordt testament-executeur, enzovoort. Allemaal in de schaduw van de naderende dood.
Zoon schrok toen ik hem vertelde dat zijn oma hoogstwaarschijnlijk vrijdag de 14e afscheid van het leven neemt. Hij wist er wel van, we hadden hem op de hoogte gehouden, maar het hield hem duidelijk niet iedere dag bezig. Logisch, hij heeft met zijn nieuwe opleiding in Rotterdam en vriendin in Almere veel andere dingen aan zijn hoofd.
Hij bleek dinsdag de auto te willen lenen om naar haar toe te gaan. Nu gaat hij met ons mee.
Dat interview is niet helemaal geworden wat ik voor ogen had. Het is een mooi portret, maar geen diepte-interview. Daartoe ontbrak haar de energie en mij de vaardigheid, bovendien wou ik haar in haar waarde laten, had geen zin in omspitten. Ik plaats het t.z.t. als pagina bij dit blog.
Verder wel een goed gesprek gehad. Het blijft heel bizar om in de schaduw van de dood over praktische zaken te praten, of over allerlei dingen alsof het leven gewoon doorgaat. Wat het ook doet, alleen niet voor haar. (En uiteraard eigenlijk niet voor wie dan ook, want we gaan allemaal dood.)
Heb ook de brief gelezen die ze op verzoek van haar arts had geschreven voor de SCEN-arts. Bij die brief had ze haar scenario bijgesloten. Het is die combi die de arts tot zijn besluit bracht.
Ik hoop haar overtuigd te hebben dat ze kan sterven op de manier die haar voor ogen staat. Ze hóeft niet op bed te gaan liggen. Nee, zoals zij dat bedacht: in die leunstoel, zicht op raam, goede muziek op. Ze hóeft zich niet bezig te houden met afleg- en uitvaartbesognes. Trouwens, het eerste wat de broeders doen is haar weer van dat bed halen. 'Ja, en dan op de brancard linea recta het huis uit', sprak moeder typerend.
Zo gaan we het natuurlijk niet doen.
Dezer dagen neemt het overleg met broer en zus toe. Hoe zal het gaan, wat zullen we nog doen, komen we dinsdag nog met zijn allen bijeen (ja), wie regelt de praktische zaken, wie wordt testament-executeur, enzovoort. Allemaal in de schaduw van de naderende dood.
Zoon schrok toen ik hem vertelde dat zijn oma hoogstwaarschijnlijk vrijdag de 14e afscheid van het leven neemt. Hij wist er wel van, we hadden hem op de hoogte gehouden, maar het hield hem duidelijk niet iedere dag bezig. Logisch, hij heeft met zijn nieuwe opleiding in Rotterdam en vriendin in Almere veel andere dingen aan zijn hoofd.
Hij bleek dinsdag de auto te willen lenen om naar haar toe te gaan. Nu gaat hij met ons mee.