Afgelopen vrijdag opnieuw naar moeder geweest. Deze keer had ze wél aandacht voor ons lopend interview, dat ik overigens nog moet uitwerken. (Eh, waar liggen mijn aantekeningen?) En dat ondanks dat ze ook in mijn aanwezigheid een nieuw drankje bestelde, dat doeltreffender zou zijn dan de verzameling pillen die ze heeft aangelegd.
En ze merkte opnieuw op dat ze zich soms ineens realiseerde: 'waar ben ik mee bezig?'
Dat heeft ongetwijfeld te maken met het naderen van de door haarzelf vastgestelde datum, 15/16 oktober. We bespraken de mogelijkheid dat wij (broers en zussen) wat dichterbij zouden zijn dan gewoon thuis. Helpen mag niet, maar aanwezig zijn, dat is een andere zaak. Hierover ook met mijn broer gesproken.
donderdag 30 juni 2011
zaterdag 18 juni 2011
Grondige voorbereiding
Ja, ze bereidt zich grondig voor. Dat bleek eens te meer uit haar vertoog toen ik woensdag bij haar langs ging. Van het noteren van jeugdherinneringen kwam niets. Ze had weer eens met haar adviseur van Stichting De Einder gesproken, een concept-draaiboek opgesteld en besloten nog eens met haar dokter te praten, liefst met een van haar kinderen erbij.
Ja moeder, je gaat niet over één nacht ijs. Maar een beetje ijzig is het wel.
De datum wordt, als het volgens plan gaat, het weekeinde van 15/16 oktober. Het weekend daaropvolgend had ze ook als datum, maar dan ben ik in Berlijn. 'Nou, dan wordt het dus 15/16 oktober.'
Opmerkelijk vond ik wel dat ze ook zei dat ze zich soms afvroeg, 'waar ben ik mee bezig'. Ze memoreerde dat haar adviseur had gezegd: de grootste moed heb je als je durft te erkennen dan je niet durft, en het niet doet.' Een wijze man, die adviseur.
We hebben het uitgebreid gehad over haar voornemen om het alleen te doen, zonder anderen erbij. Dat is vooral omdat ze denkt dan van haar apropos te raken, aan het twijfelen te gaan. 'In mijn eentje weet ik altijd het best wat ik wil.' Ze had er nog eens goed over nagedacht.
Hieronder wat zij daarover schreef. Ik hoop dat het leesbaar is, heb even geen OCR-scan en had geen zin om de lange tekst over te schrijven.
Ja moeder, je gaat niet over één nacht ijs. Maar een beetje ijzig is het wel.
De datum wordt, als het volgens plan gaat, het weekeinde van 15/16 oktober. Het weekend daaropvolgend had ze ook als datum, maar dan ben ik in Berlijn. 'Nou, dan wordt het dus 15/16 oktober.'
Opmerkelijk vond ik wel dat ze ook zei dat ze zich soms afvroeg, 'waar ben ik mee bezig'. Ze memoreerde dat haar adviseur had gezegd: de grootste moed heb je als je durft te erkennen dan je niet durft, en het niet doet.' Een wijze man, die adviseur.
We hebben het uitgebreid gehad over haar voornemen om het alleen te doen, zonder anderen erbij. Dat is vooral omdat ze denkt dan van haar apropos te raken, aan het twijfelen te gaan. 'In mijn eentje weet ik altijd het best wat ik wil.' Ze had er nog eens goed over nagedacht.
Hieronder wat zij daarover schreef. Ik hoop dat het leesbaar is, heb even geen OCR-scan en had geen zin om de lange tekst over te schrijven.
woensdag 15 juni 2011
Over de dood
Niet dat er het afgelopen jaar niets gebeurde. Moeder heeft al haar medicijnen, heeft nog steeds contact met haar dokter. Ze is 'voor het laatst' langs geweest op Hettie's verjaardag en wij of zijn enkele keren langs geweest, broer en zus idem dito.
De dokter heeft haar geadviseerd het innemen van medicijnen tegen hoge bloeddruk te verminderen. Ze doet dat, en klaagt dientengevolge over moeheid.
Wij vragen ons af wat slimmer is: in één keer stoppen als het zo ver is, of dit. Maar medische kennis ontbreekt.
Er komt een soort datum in zicht: oktober dit jaar. Moeder lijkt ernaar toe te leven. Af en toe bekruipt haar twijfel.
Enkele weken geleden stuurde ik haar een knipsel uit de Volkskrant, een column van Annegreet van Bergen, met een uitroepteken van Hettie bij een passage over alleen sterven: 'Ik zou me geen raad weten wanneer mijn moeder zichzelf zo in eenzaamheid had moeten doden'. Daarop kwam reactie, naast telefoontjes een brief van vier kantjes.
Hier het eerste kantje:
Behoorlijk onleesbaar zo, dus hier de transcriptie:
Uit Marianne Frederikson’s “Simon”
De boom had vrede met zichzelf, het soort vrede dat alle levende wezens hebben wanneer ze het raadselachtige nemen zoals het is.
Over de dood
Niet alleen het lichaam dat vernietigd wordt. Het gaat erom psychisch een einde te bereiken. Alles wat ik heb beleefd, al mijn kennis, al mijn geluk en ongeluk, mijn herinneringen en doelstellingenb moeten beëindigen. Al waarmee je je hebt geïdentificeerd, je gezin, kinderen, huis, ideeën, idealen, vrienden, alles moet je achter je laten.
De dokter heeft haar geadviseerd het innemen van medicijnen tegen hoge bloeddruk te verminderen. Ze doet dat, en klaagt dientengevolge over moeheid.
Wij vragen ons af wat slimmer is: in één keer stoppen als het zo ver is, of dit. Maar medische kennis ontbreekt.
Er komt een soort datum in zicht: oktober dit jaar. Moeder lijkt ernaar toe te leven. Af en toe bekruipt haar twijfel.
Enkele weken geleden stuurde ik haar een knipsel uit de Volkskrant, een column van Annegreet van Bergen, met een uitroepteken van Hettie bij een passage over alleen sterven: 'Ik zou me geen raad weten wanneer mijn moeder zichzelf zo in eenzaamheid had moeten doden'. Daarop kwam reactie, naast telefoontjes een brief van vier kantjes.
Hier het eerste kantje:
Behoorlijk onleesbaar zo, dus hier de transcriptie:
Uit Marianne Frederikson’s “Simon”
De boom had vrede met zichzelf, het soort vrede dat alle levende wezens hebben wanneer ze het raadselachtige nemen zoals het is.
Over de dood
Niet alleen het lichaam dat vernietigd wordt. Het gaat erom psychisch een einde te bereiken. Alles wat ik heb beleefd, al mijn kennis, al mijn geluk en ongeluk, mijn herinneringen en doelstellingenb moeten beëindigen. Al waarmee je je hebt geïdentificeerd, je gezin, kinderen, huis, ideeën, idealen, vrienden, alles moet je achter je laten.